Có thể trong 1 giai đoạn thị trường tăng hay bạn đang nắm giữ một số mã cổ phiếu mang lại lợi nhuận nên sẽ rất khó cảm nhận được điều đó, nhưng về dài hạn với những người từng lăn lộn trên thị trường chứng khoán nhiều năm, họ lại rất hiểu về quy luật “tàn khốc” và “khắc nghiệt” này.

Nhưng, vì sao lại như vậy?

Nhà đầu tư chỉ tập trung vào tìm kiếm cơ hội thay vì phát triển bản thân

Khi được hỏi về nên đầu tư cái gì và như thế nào. Nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffet từng nói: Hãy đầu tư vào bản thân và đầu tư vào bản thân là sự đầu tư tốt nhất. Vì suy cho cùng, con người làm ra tiền bạc, chứ tiền bạc không làm ra con người.

Trên thị trường, người ta cứ mải mê đi tìm kiếm cơ hội đầu tư, nhưng lại ít khi tìm kiếm các cơ hội để học tập và nâng cao kiến thức.

Chứng khoán là một thị trường “mua bán rủi ro”, nên rủi ro trên thị trường chứng khoán là điều không bao giờ tránh được, và chúng ta chỉ có thể hạn chế bớt rủi ro cho mỗi quyết định đầu tư của mình bằng cách nâng cao năng lực của bản thân.

Nếu vì lý do gì mà TỔNG TÀI SẢN của bạn lớn hơn kiến thức của bạn thì sớm hay muộn nó cũng sẽ trở lại vị trí ban đầu vốn có của nó.

Đắm đuối nhìn bảng điện thay vì tập trung nghiên cứu

Mỗi quyết định mua bán trên thị trường đều chỉ tốn có chưa đầy 1 phút, nhập lệnh và enter, tuy nhiên đằng sau 1 phút đặt lệnh đó nó là cả một khối lượng công việc nghiên cứu khổng lồ.

Trong cuộc sống đời thường, nhiều khi người ta có thể cò kè, mặc cả từng đồng từng hào, nhưng lên thị trường hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng được ra quyết định một cách vội vàng.

80% thời gian của những nhà đầu tư cá nhân, những người lướt sóng và trading là theo dõi bảng điện, đọc tin và hóng hớt các diễn đàn, group chát… trong khi đó có khi chưa đến 20% thời gian là nghiên cứu về doanh nghiệp và hoạt động sản xuất kinh doanh của họ.

Nhiều người sợ mất cơ hội lao vào mua cổ phiếu, đến khi cổ phiếu bắt đầu giảm mới bắt đầu quay sang đọc báo cáo tài chính, và lục lại lịch sử doanh nghiệp…

Và với nhiều người, họ chỉ thực sự nghiên cứu khi cổ phiếu giảm và lỗ.

Những nhà đầu tư chuyên nghiệp họ dành phần lớn thời gian vào nghiên cứu doanh nghiệp, khảo sát và thực tế doanh nghiệp, sản phẩm, đối thủ, thị trường… của công ty mà họ đầu tư, chứ không phải là ngồi hàng giờ trước bảng điện tử và “hy vọng” cổ phiếu tăng giá.

Mua bán theo giá cả, không theo giá trị

Số đông các nhà đầu tư nhỏ lẻ mua bán cổ phiếu thường chỉ quan tâm giá cổ phiếu đang bao nhiêu? Và so sánh giữa cột giá của các mã để cho rằng cổ phiếu này đắt hơn hay rẻ hơn cổ phiếu kia.

Giá cao không phải là đắt và ngược lại giá thấp không phải là rẻ, nên nhiều người không hiểu được giá trị nội tại của doanh nghiệp, của “món hàng” mà họ đang mua bán dẫn đến việc bỏ qua các cổ phiếu giá trị cao (thị giá trông có vẻ đắt), và mua vào những cổ phiếu giá trị thấp (thị giá trông có vẻ rẻ), hoặc bán non những cổ phiếu mới tăng và mua vào những cổ phiếu trông có vẻ đã giảm khá nhiều.

Tâm lý chốt non

Nhà đầu tư nhỏ lẻ trên thị trường thường có tâm lý dễ giao động, khi mua vào cổ phiếu thì ai cũng kỳ vọng tăng, nhưng khi cổ phiếu tăng và lãi mới được một “mẩu” thì nhấp nhổm không yên vì tâm lý sợ mất cái đang có, nên dễ bán non cổ phiếu mới tăng.

Một số nhà đầu tư không xác định trước mục tiêu, chiến lược hoặc điểm dừng lỗ (stop-loss) của mình, dẫn đến việc không biết khi nào nên bán hoặc mua thêm. 

Nhà đầu tư nhỏ lẻ thường bị ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông, mua vào khi thị trường đang ở đỉnh và bán ra khi thị trường đang ở đáy, dẫn đến mất lỗ.

Đối với những người thường xuyên mua bán, phí giao dịch và thuế có thể ăn mòn lợi nhuận.

Tác động từ các nhà đầu tư lớn

Trên thị trường, có những nhà đầu tư lớn (như quỹ đầu tư) có khả năng tác động mạnh mẽ đến giá cổ phiếu. Nhà đầu tư nhỏ lẻ thường khó có thể dự đoán được những di chuyển này. 

Các nhà đầu tư lớn, thường gọi là "cá mập" hoặc "nhà đầu tư tổ chức", có khả năng gây ra những tác động mạnh mẽ đối với sàn chứng khoán Việt Nam. Dưới đây là một số tác động tiêu biểu:

Tạo biến động giá cổ phiếu: Do sở hữu một lượng lớn cổ phiếu, khi các nhà đầu tư lớn mua hoặc bán ra, họ có thể gây ra biến động giá cổ phiếu lớn trong một khoảng thời gian ngắn.

Tạo ra xu hướng: Các giao dịch của những nhà đầu tư lớn thường được theo dõi chặt chẽ bởi thị trường. Khi họ mua vào, điều này có thể tạo ra sự tự tin và khuyến khích những nhà đầu tư khác mua theo, tạo ra một xu hướng tăng. Ngược lại, khi họ bán ra, điều này có thể tạo ra tâm lý hoảng loạn, dẫn đến xu hướng giảm giá.

Thông tin và phân tích: Các nhà đầu tư lớn thường có các nguồn lực để thực hiện nghiên cứu sâu rộng và phân tích kỹ thuật. Hành động của họ có thể phản ánh quan điểm hoặc thông tin mà nhà đầu tư nhỏ lẻ không biết đến.

Gây ảnh hưởng đến quyết định của doanh nghiệp: Các nhà đầu tư lớn, đặc biệt là những người sở hữu một tỷ lệ lớn cổ phần, có thể ảnh hưởng đến quyết định chiến lược của doanh nghiệp, bao gồm việc bổ nhiệm ban lãnh đạo, chiến lược kinh doanh và quyết định về cổ tức.

Tạo Liquidity (Thanh khoản) trên thị trường: Các giao dịch lớn của những nhà đầu tư này có thể cung cấp hoặc hấp thụ thanh khoản, ảnh hưởng đến khả năng của những nhà đầu tư khác để mua hoặc bán cổ phiếu.

Tăng sự chú ý từ phương tiện truyền thông: Các hành động của nhà đầu tư lớn thường thu hút sự chú ý từ phương tiện truyền thông, tạo ra tác động lên nhận thức của công chúng về một công ty cụ thể hoặc thị trường chung.

Đầu tư chứng khoán cần một quá trình học hỏi. Một số nhà đầu tư có thể mất tiền ở những lần đầu tư đầu tiên trước khi trở nên thông thạo hơn.

Để giảm thiểu rủi ro và cải thiện khả năng đầu tư thành công, nhà đầu tư cá nhân nên tìm hiểu kỹ lưỡng, xây dựng chiến lược rõ ràng và học hỏi từ những lần mất tiền.