Chứng khoán Việt Nam đang đắt hay rẻ?

• Nhà đầu tư có xu hướng trả mức định giá cao hơn trong môi trường lãi suất thấp và ngược lại. Trong bối cảnh lãi suất thấp, nhà đầu tư thường hướng tới tìm các kênh đầu tư khác ngoài tiền gửi nhằm duy trì và tối đa hóa mức tỷ suất sinh lời kỳ vọng. Bên cạnh đó, môi trường lãi suất thấp cũng là điều kiện thuận lợi để hỗ trợ các doanh nghiệp tăng cường sản xuất kinh doanh và tận dụng nguồn vốn rẻ để tạo ra lợi nhuận. Do vậy, mặt bằng định giá sẽ có xu hướng tăng cao trong thời kỳ lãi suất ở mức thấp.

• Có nhiều phương pháp để nhà đầu tư có thể xác định cổ phiếu đang đắt hay rẻ. Trong báo cáo này, Agriseco Research sử dụng phương pháp P/B, nhằm so sánh mức độ tương quan giữa giá trị cổ phiếu và giá trị sổ sách của doanh nghiệp. Agriseco Research cũng cho rằng, phương pháp P/B cũng phù hợp hơn phương pháp P/E và P/S do nhiều doanh nghiệp trong giai đoạn gần đây trải qua đỉnh chu kỳ của hoạt động kinh doanh, hoặc ghi nhận các khoản lợi nhuận một lần/lợi nhuận khác có thể không phản ánh chính xác mức lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh cốt lõi.

• Xét về đầu tư dài hạn, việc lấy thời điểm cuối năm 2019 làm mốc so sánh là hợp lý, do (1) Đây là thời điểm trước khi dịch Covid-19 xuất hiện, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vẫn tương đối ổn định; còn ở hiện tại, nền kinh tế đang quay trở lại trạng thái bình thường mới, và một số doanh nghiệp bắt đầu ghi nhận hiệu quả kinh doanh khả quan hơn thời điểm trước dịch; (2) Lãi suất có thể tăng cao trong giai đoạn tới nhằm kiềm chế lạm phát.

- Thông thường, nhà đầu tư sẵn sàng trả mức P/B cao hơn khi hiệu quả sinh lời (ROE) của doanh nghiệp cao hơn. Agriseco Research kết hợp hai chỉ tiêu này để xác định bối cảnh hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp trong 2 giai đoạn. Việc cổ phiếu có P/B cao hơn đi kèm với ROE tăng tương ứng chưa chắc là đắt và ngược lại.

Kết quả đánh giá:

• Nhóm VN30: có 22/30 cổ phiếu đang ghi nhận định giá P/B hiện tại thấp hơn trước Covid-19, mặc dù vậy, chỉ 14/30 doanh nghiệp ghi nhận tình hình hiệu quả kinh doanh khả quan hơn so với thời điểm trước dịch. Nhìn tổng quan toàn bộ rổ cổ phiếu VN30, mức định giá P/B trung bình của 30 cổ phiếu hiện tại là 2,21 lần; thấp hơn so với thời điểm cuối năm 2019 là 2,73 lần; tuy nhiên ROE bình quân của 30 cổ phiếu là khoảng 17,5%, thấp hơn so với mức 19,8% trước khi Covid-19 xuất hiện. Mặc dù định giá P/B trung bình của nhóm VN30 đã giảm khoảng 20% so với trước dịch và có trên 70% cổ phiếu đã ghi nhận định giá rẻ hơn so với trước Covid-19, tuy nhiên phần lớn mức giảm lại tập trung ở nhóm ngân hàng, trong khi mức định giá của các nhóm ngành khác chưa giảm quá nhiều hoặc mức giảm phù hợp với hiệu quả kinh doanh gần đây. Do vậy, Agriseco Research cho rằng, định giá của nhóm cổ phiếu trong VN30 đang ở vùng hợp lý và đã xuất hiện một số cổ phiếu ở vùng giá hấp dẫn. Một số cổ phiếu tiềm năng từ danh sách trên bao gồm: BVH, HDB, GAS, HPG, KDH, SAB, TPB.

• Nhóm VNMidcap:

Mặc dù chỉ số VN-Midcap đã điều chỉnh hơn 40% kể từ khi tạo đỉnh vào đầu năm nay, tuy nhiên vẫn còn 67% số cổ phiếu đang có định giá P/B đắt hơn định giá tại thời điểm trước dịch Covid-19. Đáng chú ý hơn, 63% số cổ phiếu trong rổ VN-Midcap hiện đang ghi nhận hiệu quả kinh doanh chưa cải thiện so với trước khi có dịch Covid-19, điều này có nghĩa khá nhiều cổ phiếu trong rổ cổ phiếu này hiện có định giá cao hơn nhiều so với hiệu quả kinh doanh thực tế. Như vậy, Agriseco Research cho rằng, định giá P/B trung bình các cổ phiếu trong rổ VN-MidCap hiện vẫn còn đắt đỏ và cơ hội đầu tư chưa xuất hiện nhiều. Một số cổ phiếu tiềm năng trong danh sách trên bao gồm: PNJ, PTB, SCS, VCG.

Cập nhật ngày 18/11/2021: Chứng khoán Việt Nam có đang quá đắt đỏ?

Theo HoSE, thanh khoản bình quân trong 10 tháng đầu năm vào khoảng 19.600 tỷ đồng/phiên, gấp hơn 3 lần so với năm ngoái. Thậm chí một số phiên đầu tháng 11 càng giao dịch tích cực hơn, có lúc chạm đến con số kỷ lục trên 52.000 tỷ đồng toàn thị trường.

Làn sóng đầu tư chứng khoán càng lúc mạnh mẽ hơn khi số lượng tài khoản mở mới trong 10 tháng đầu năm năm đạt gần 1,1 triệu đơn vị, lớn hơn 4 năm trước đó cộng lại. Tổng số tài khoản hiện hơn 3,8 triệu, xấp xỉ với gần 4% dân số.

Dòng tiền lớn chảy vào thị trường đã đẩy giá chứng khoán tăng nhanh. VN-Index gần đây liên tục phá đỉnh lên mức kỷ lục gần 1.477 điểm, tương đương tăng gần 34% kể từ đầu năm. Những lo lắng về “bong bóng” chứng khoán cũng đã xuất hiện.

Cơn mưa tiền ở cổ phiếu đầu cơ

Tiền rẻ là cụm từ được giới đầu tư chứng khoán nhắc đến rất nhiều khi lãi suất tiết kiệm tại ngân hàng đang ở mức thấp. Tiền rẻ cùng với dòng tiền từ nhiều hoạt động kinh doanh bị ảnh hưởng bởi đại dịch đã chảy mạnh vào chứng khoán.

Dòng tiền mới và nhà đầu tư mới khiến xu hướng của thị trường biến động. Trước đây cổ phiếu vốn hóa lớn luôn là ưu tiên hàng đầu để dẫn dắt chỉ số. Tuy nhiên, thời gian gần đây cổ phiếu vốn hóa lớn nhường chỗ cho nhóm vốn hóa vừa và nhỏ, thậm chí là các cổ phiếu mang tính đầu cơ.

Định giá P/E chỉ trên 17 lần dù VN-Index lập đỉnh. Bảng giá: SSI.

Trên UPCoM, mỗi phiên thứ 6 là bữa tiệc thật sự của cổ phiếu đầu cơ. Hàng trăm mã thị giá từ thấp đến cao cùng tăng hết biên độ 11-15% trong phiên, phần đông là các mã có thanh khoản thấp hoặc bị hạn chế giao dịch.

Đáng nói, các cổ phiếu trên sàn UPCoM phần lớn là các doanh nghiệp nhỏ và chưa đủ điều kiện niêm yết, do đó thường không được cấp margin (giao dịch ký quỹ). Lượng tiền bất ngờ đổ vào sàn giao dịch tiêu chuẩn thấp này là “tiền tươi thóc thật”, càng thể hiện cơn khát vơ vét cổ phiếu của nhà đầu tư mới.

Trên các sàn niêm yết HNX và HoSE, dòng tiền đầu cơ cũng xuất hiện khắp thị trường. Đơn cử như cổ phiếu họ Sông Đà, nhóm Apec, Louis Holdings hay Licogi… đều ghi nhận các mức tăng giá đến hàng chục lần. Thậm chí các công ty thua lỗ hay không có doanh thu cũng tăng vài lần như CEO, KHB, PGT, DPS…

Mặt bằng giá cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ thời gian gần đây đã tăng nhanh. Thống kê trên sàn HoSE cho thấy hiện chỉ còn 22 mã chứng khoán dưới mệnh giá (10.000 đồng) và không còn mã nào dưới 5.000 đồng/cổ phiếu.

Tương tự trên sàn niêm yết HNX, hiện chỉ còn 45 mã chứng khoán còn đang giao dịch dưới mệnh giá. Các cổ phiếu có thị giá rẻ nhất dưới 5.000 đồng chỉ còn đúng VAT, ACM và BLF.

Trong khi đó cổ phiếu vốn hóa lớn được xem là trụ cột của VN-Index lại “lạc nhịp” khi đang phân hóa mạnh mẽ. Do nhóm cổ phiếu có tác động lớn nhất này vẫn chưa tăng mạnh, định giá thị trường hiện chưa quá cao.

Số liệu từ Chứng khoán SSI cho thấy định giá thị trường đang ghi nhận P/E ở mức khoảng 17,4 lần, vẫn còn thấp hơn so với con số 19 lần hồi đầu năm. Mặc dù thị trường lập đỉnh nhưng định giá vẫn còn cách rất xa mức P/E kỷ lục 22 lần hồi năm 2018.

Việc định giá trở nên rẻ hơn tương đối còn nhờ chất lượng lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết được cải thiện rõ rệt và quy mô thị trường mở rộng. Bất chấp GDP suy giảm trong quý III, lợi nhuận khối doanh nghiệp theo tính toán của VNDirect vẫn tăng trưởng 17,8% và lũy kế 9 tháng đầu năm tăng 54,6% so với cùng kỳ.

Đắt hay rẻ?

Ông Lã Giang Trung - CEO Pasion Investment - chia sẻ rằng định giá thị trường đơn giản nhất là nhìn vào chỉ số P/E đang khoảng 17 lần, dù cao hơn mức bình quân 15%. Nhưng lợi nhuận các doanh nghiệp tăng trong các năm sau sẽ giúp hạ chỉ số P/E.

“Bên cạnh đó, giai đoạn trước đây lãi suất tiền gửi rất cao còn bây giờ chỉ 5-6%/năm, so sánh tương đối định giá bây giờ sẽ rẻ hơn giai đoạn trước nếu sử dụng PE, thị trường giờ không đắt nhưng cũng không rẻ”, giám đốc công ty quản lý tài sản nhận định.

Nói thêm về tính chu kỳ, ông Trung nhận thấy tháng 2/2009 là đáy của khủng hoảng kinh tế lần trước và tháng 3/2020 là đáy của chu kỳ lần này. Như vậy thị trường mới trải qua khoảng 1/3 chu kỳ, tức mới ở cuối early cycle (đoạn đầu chu kỳ), sau đó còn đoạn giữa và đoạn cuối chu kỳ rồi đến khủng hoảng.

Đối với triển vọng thời gian tới, CEO Pasion Investment cho rằng thị trường đã đi qua giai đoạn tăng bùng nổ từ đáy đi lên. Do đó, chỉ số sẽ không còn những phiên tăng khủng khiếp. Mức tăng sẽ bằng mức tăng bình quân lợi nhuận các doanh nghiệp khoảng 10-15% các năm tới.

Theo một báo cáo của VinaCapital, tại cuối tháng 10, định giá thị trường cho cả năm nay vào khoảng 16,8 lần và cho năm sau sẽ còn 13,7 lần.

Theo số liệu của Bloomberg, tăng trưởng lợi nhuận năm 2022 được dự báo đạt 23%. Với kết quả kinh doanh tích cực và diễn biến thị trường như hiện tại, VinaCapital cho rằng đây là mức định giá hợp lý và kỳ vọng thị trường vẫn còn khả năng tăng điểm.

Cơ sở cho sự dự báo trên là nhờ vào việc nền kinh tế đang phục hồi, tăng trưởng lợi nhuận của các công ty niêm yết và tâm lý tích cực từ kế hoạch kích thích kinh tế từ Chính phủ.

Tuy nhiên, chuyên gia của VinaCapital lưu ý rằng tâm lý hưng phấn và việc tăng mạnh giao dịch của các nhà đầu tư cá nhân có thể làm thị trường quá nóng ở một số thời điểm, dẫn đến những biến động trong ngắn hạn.